Τροφή & Διάθεση: Τι έχει αλλάξει μέσα στα χρόνια;

Tuesday, February 3, 2015 Permalink 18

Έρευνες δείχνουν ότι η αλλαγές που έχουν υπάρξει στη διατροφή μας, κυρίως τα τελευταία περίπου πενήντα χρόνια, έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στην αύξηση των ψυχικών νόσων. Χιλιάδες ευρώ ξοδεύονται μέσω των ασφαλιστικών ταμείων αλλά και ιδιωτικά. Φυσικά χάνονται πολλές χρόνο-ώρες εργασίας, ατομικής δημιουργικότητας και υποβαθμίζεται εν γένει η ποιότητα της ζωής.

Το Ίδρυμα Ψυχικής Υγείας της Μεγάλης Βρετανίας υπογραμμίζει ότι η τροφή έχει άμεση και συχνά μόνιμη επίδραση στη ψυχική υγεία και τη συμπεριφορά ενός ατόμου. Βλέπετε, η τροφή επηρεάζει όχι μόνο τη λειτουργία αλλά και τη δομή του ανθρώπινου εγκέφαλου. Κατά κάποιο τρόπο, που θα εξηγήσουμε παρακάτω, το μεγαλύτερο μέρος του εγκέφαλου διαμορφώνεται ανάλογα με τις τροφές που καταναλώνουμε.

Τις τελευταίες δεκαετίες λοιπόν, έχουν υπάρξει σημαντικές αλλαγές στο πιάτο μας. Αλλαγές στον τρόπο παραγωγής της τροφής, χρήση φυτοφαρμάκων, βιομηχανοποιημένα τρόφιμα και τελικά μία σημαντική μείωση στην ποσότητα που λαμβάνουμε από ουσιώδη λιπαρά οξέα, απαραίτητες βιταμίνες και μέταλλα. Θα λέγαμε, ότι έχει διαταραχθεί η ισορροπία των θρεπτικών που περιέχονται στα ίδια τα τρόφιμα και έτσι έχει διαταραχθεί ο τρόπος που τρεφόμαστε, τα είδη των τροφίμων που διαλέγουμε να καταναλώσουμε, η ποσότητα των θρεπτικών που λαμβάνουμε, το πως τρέφετε και διαμορφώνετε το σώμα μας και η διάθεσή μας μέσω της τροφής.

Τι έφταιξε;

Από τη μεταπολίτευση και μετά, με την εσωτερική μετανάστευση του πληθυσμού στις αστικές πόλεις προς αναζήτηση εργασίας, σταμάτησε από ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού η ενασχόληση με τη γη. Τότε, σχεδόν ο μισός πληθυσμός της Ελλάδας μετακινήθηκε στα αστικά κέντρα. Άνοιξαν αλυσίδες super market για την κάλυψη των αναγκών, δημιουργήθηκαν θερμοκήπια, γρήγορες παραγωγές προϊόντων με χρήση χημικών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων, εισαγωγές βιομηχανοποιημένων τροφίμων κλπ.

Το πρώτο διάστημα δε της χρήσης όλων αυτών των χημικών ουσιών στα προϊόντα ήταν ανεξέλεγκτο. Δεν υπήρχε η υποδομη για να ελέγξουν και να προστατέψουν τον πληθυσμό με αποτέλεσμα να υπάρξει μεγάλη άνοδος σε πληθώρα ασθενειών τα χρόνια που ακολούθησαν. Ακόμα και τώρα, που τα πράγματα είναι πιο ελεγχόμενα, ένας άνθρωπος που ζει στην πόλη και τρέφετε με συμβατικά τρόφιμα, καταναλώνει ετησίως κιλά πρόσθετων συστατικών από τα τρόφιμα (φυτοφάρμακα, συντηρητικά, συνθετικά γεύσεις κτλ).

Η σύσταση του κρέατος έχει αλλάξει. Για παράδειγμα, το λίπος του κοτόπουλου έχει αυξηθεί από 2% που ήταν στις παραδοσιακές κοινωνίες σε 22%. Υπάρχει επίσης, σημαντική μείωσή στην κατανάλωση των ωφέλιμων λιπαρών οξέων που παίρνουμε από φυτικά τρόφιμα όπως οι ξηροί καρποί και οι σπόροι. Αυτό συμβαίνει για διάφορους λόγους, ανάμεσά τους και λόγο της αύξησης των τιμών τα τελευταία χρόνια παράλληλα με τη μείωση των μισθών. Τα Ω3 είναι απαραίτητα για την καλή διάθεση και την υγεία του εγκεφάλου αλλά και ολόκληρου του οργανισμού. Από την άλλη η κατανάλωση Ω-6 λιπαρών οξέων έχει ανέβει κατακόρυφα λόγω της σύγχρονης διατροφής με τα γρήγορα και τυποποιημένα φαγητά που χρησιμοποιούνται κυρίως σπορέλαια. Οι μεγάλες ποσότητες Ω-6 λιπαρών οξέων βλάπτουν την υγεία, γιατί είναι ευαίσθητα στην οξείδωση και παρουσία ελεύθερων ριζών μετατρέπονται σε υπεροξείδια των λιπαρών οξέων. Ανάμεσα στα άλλα, επιταχύνουν την αθηροσκληρωτική επεξεργασία στα τοιχώματα των αρτηριών οδηγώντας σε έμφραγμα ενώ ευθύνονται και για καρκίνους. Η ισορροπία Ω3 και Ω6 λιπαρών, στο ανθρώπινο σώμα είναι σημαντική για την υγεία, την αίσθηση ευεξίας και την γενικότερη ευημερία.

Είναι επίσης γνωστό, ότι οι νέες γενιές καταναλώνουν όλο και λιγότερο φρέσκα τρόφιμα, με μικρότερη θρεπτική αξία. Οι νέοι προτιμούν τρόφιμα εντελώς βιομηχανοποιημένα, πλούσια σε αλάτι, κορεσμένο λίπος και ζάχαρη. Στη διατροφική αλυσίδα έχουν μπει τις τελευταίες δεκαετίες τα trans λιπαρά, τα χημικά φυτοφάρμακα και ένα κοκτέιλ πρόσθετων χημικών ενισχυτικών γεύσης, συντηρητικών και άλλων ουσιών που τελικά καταλήγουν στο σώμα μας, στον εγκέφαλό μας και τον εμποδίζουν να λειτουργήσει αποτελεσματικά.

Το θέμα του λίπους στη διατροφή μας είναι εξαιρετικής σημασίας. Αξίζει να αναφέρουμε ότι περίπου το 60% το εγκεφάλου αποτελείτε από λίπος το οποίο φυσικά προέρχεται από τα τρόφιμα που καταναλώνουμε καθημερινά. Όταν κάποιος προσλαμβάνει μεγάλες ποσότητες κορεσμένων λιπαρών από τη μεγάλη κατανάλωση κρεάτων, γαλακτοκομικών και γλυκών, τελικά καθιστά τις κυτταρικές μεμβράνες του εγκεφάλου αλλά και ολόκληρου του σώματος λιγότερο ελαστικές. Το κορεσμένο λίπος είναι αυτό που μένει στέρεο σε θερμοκρασία δωματίου. Σκεφτείτε μια πλάκα βουτύρου η οποία είναι πλούσια σε κορεσμένο λίπος και πώς τελικά η κατανάλωση τέτοιων λιπαρών επηρεάζει τη λειτουργία και την αποδοτικότητα του σώματός μας.

Παρομοίως δρουν και τα νεοφερμένα στη διατροφή μας trans λιπαρά τα οποία βρίσκουμε φυσικά μόνο σε τρόφιμα με «βαριά» επεξεργασία. Τα λιπαρά αυτά τείνουν να «πολεμούν» στον εγκέφαλό μας τα ωφέλιμα λιπαρά οξέα που είναι απαραίτητα για τη σωστή λειτουργία του. Τα λιπαρά αυτά ήταν άγνωστα στον άνθρωπο πριν από μόλις 50 χρόνια. Το σώμα μας δεν τα αναγνωρίζει επαρκώς και δεν μπορεί να τα διαχειριστεί. Δεν αποτελούν για εμάς φυσική καταγεγραμμένη τροφή.

Οι κακές συνήθειες

Υπάρχουν πλέον πολλά συσκευασμένα και επεξεργασμένα προϊόντα στο super market, αλλαντικά, ξηροί καρποί με συνθετικές γεύσεις, αναψυκτικά και διάφορα snacks έτοιμα να τα καταναλώσει κάποιος απευθείας “από το σακουλάκι”. Πολλοί άνθρωποι αμελούν το μαγείρεμα και προτιμούν να παραγγείλουν ή να αγοράσουν έτοιμο φαγητό. Τα supermarkets προσφέρουν πλέον στο αγοραστικό κοινό έτοιμα γεύματα που θέλουν απλά ζέσταμα. Πόσα φρούτα και λαχανικά καταναλώνουν πλέον τα παιδιά και οι έφηβοι μέσα στη μέρα; Πόσα δηλαδή φρέσκα, πραγματικά μη επεξεργασμένα φαγητά καταναλώνουμε;

“Αν δεν είστε σίγουρη για το πόσο επηρεάζει η τροφή τη διάθεσή μας, απλά σκεφτείτε πόσο γρήγορα μεταβάλετε το πως νιώθετε αφού καταναλώσετε μία σοκολάτα, έναν καφέ ή μία μακαρονάδα…”

Μια φυσική φυτική διατροφή, είναι απαραίτητη για να υπάρξει ισορροπία στα θρεπτικά συστατικά που προσλαμβάνουμε. Έτσι, μπορούμε να βεβαιωθούμε ότι οι τροφές και τα υγρά που καταναλώνουμε επαρκούν για την υγεία και ευημερία του σώματός και του νου. Μια διατροφή βασισμένη -όσο το δυνατόν- σε μη επεξεργασμένα φυτικά τρόφιμα, μας προσφέρει αρκετή πρωτεΐνη και αμινοξέα, ισορροπία στα απαραίτητα λιπαρά οξέα, πληθώρα βιταμινών, μετάλλων και αντιοξειδωτικών. Χωρίς τα απαραίτητα αμινοξέα οι νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου δεν είναι σε θέση να λειτουργήσουν αποτελεσματικά, νιώθουμε κατάθλιψη, κουρασμένοι και νευρικοί.

Η υπόθεση Ράνια

Η Ράνια, είναι μία γυναίκα 65 χρόνων. Ήταν πάντα στη ζωή της αδύνατη και πρόσεχε τη σιλουέτα της. Τα τελευταία 5 χρόνια αντιμετώπισε διάφορες οικογενειακές και οικονομικές δυσκολίες που είχαν σαν αποτέλεσμα να «αναζητήσει» ανακούφιση στο φαγητό. Η Ράνια άρχισε να κάνει υπερφαγικά, το βάρος της φυσικά ανέβηκε και η ψυχολογία της επιβαρύνθηκε περισσότερο. Συγκεκριμένα να τονίσω ότι υπήρχαν μέρες που έτρωγε μόνο γλυκά που αγόραζε από ζαχαροπλαστεία. Όταν ήρθε στο γραφείο ήταν ένα ράκος. Το βράδυ κοιμόταν ελάχιστα και πολλές ώρες μέσα στη μέρα είχε σκέψεις γύρω από θέματα που τη φόβιζαν. Η διατροφή της εμπλουτίστηκε σταδιακά με φυτικά τρόφιμα. Η εξάρτηση από τα γλυκά εξαφανίστηκε. Επτά μήνες αργότερα η Ράνια είναι πραγματικά ένας άλλος άνθρωπος, πολύ πιο αδύνατη, με εγκράτεια και θετική σκέψη για τη ζωή. Τώρα σκέφτεται να ανοίξει ένα ηλεκτρονικό κατάστημα με είδη δώρων.

Πιθανόν να αναρωτηθεί κάποιος: Tι σχέση μπορεί να έχει η διατροφή με την θετική αυτή εξέλιξη;

Η απάντηση είναι πάρα πολύ απλή. Είμαστε ότι τρώμε. Ο οργανισμός μας είναι ένα βιοχημικό εργοστάσιο. Ότι καταναλώνουμε διασπάτε και ο οργανισμός το μεταβολίζει ως ουσία. Όσο πιο ευεργετική είναι η ουσία που καταναλώνουμε τόσο θετικά είναι τα αποτελέσματα σε σωματικό, συναισθηματικό και νοητικό επίπεδο. Ήρθε ο καιρός να αντιληφθούμε την τροφή πέρα από τα στενά όρια της γεύσης.  Να θυμηθούμε τον Ιπποκράτη που δίδασκε μέσα από τον πασίγνωστο αφορισμό του ότι «Φάρμακό σας ας γίνει η τροφή σας και η τροφή σας ας γίνει φάρμακό σας».

 

Οι πιθανότητες

Δεν μπορεί κανείς με βεβαιότητα να πει ότι κάποιος που τρέφεται ανθυγιεινά θα αποκτήσει κάποια ψυχική νόσο. Εξάλλου, η εκδήλωση μίας πάθησης έχει πολυπαραγοντικές αιτίες. Αλλά, αν αποδεχτούμε ότι η διατροφή παίζει έναν σημαντικό ρόλο στην συναισθηματική μας κατάσταση και την υγεία του εγκεφάλου, τότε θα δούμε ξεκάθαρα πως με την πάροδο των ετών συνδέεται η αύξηση των ψυχικών νόσων στην Ελληνική κοινωνία με την ταυτόχρονη απομάκρυνση μας από τον Μεσογειακό τρόπο διατροφής. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που οι επιστήμονες παγκοσμίως όταν ερευνούν ασθένειες όπως η κατάθλιψη, η νόσος Alzheimer και η σχιζοφρένεια εξετάζουν και στοιχεία όπως η διατροφή των ασθενών. Τέλος, μία ωφέλιμη και φροντιστική διατροφή αποτελεί σε κάποιες περιπτώσεις μία καλή πρόληψη αλλά και σημαντικό βοήθημα στην υποστήριξη μίας ψυχικής νόσου όταν εμφανιστεί.

Τι μπορούμε να κάνουμε

  • Υιοθετήστε ένα όσο γίνεται φυτικό τρόπο διατροφής
  • Προτιμήστε μη επεξεργασμένα προϊόντα
  • Καταναλώστε φρέσκα φρούτα και λαχανικά, κατά προτίμηση βιολογικά
  • Καταναλώστε μη επεξεργασμένους ξηρούς καρπούς και σπόρους –συμπεριλάβετε καρύδια και τριμμένο λιναρόσπορο ή λινέλαιο
  • Καταναλώστε καθημερινά τουλαχιστον έναν φρέσκο χυμό ή μία φρουτοσαλάτα και μία φρέσκια σαλάτα με τα κυρίως γεύμα σας
  • Μάθετε τα παιδιά σας να τρώνε υγιεινά, βρείτε δημιουργικούς τρόπους και εναλλακτικά τρόφιμα
  • Φτιάξτε το δικό σας μποστάνι, έστω και στο μπαλκόνι σας
  • Όσοι έχετε τις προυποθέσεις απομακρυνθήτε από τα μεγάλα αστικά κέντρα, διαφορετικά αξιοποιήστε τις όποιες ευκαιρίες για να έρχεστε σε επαφή με τη φύση

Περισσότερα:

-Mental Health Foundation, diet & mental σύνδεσμος εδώ
-Νational Institute of Mental Health, σύνδεσμος εδώ
-Φυσικoί αναστολείς του ενζύμου μονοαμινοξειδάση, που υπάρχουν φυσικά στα φρούτα και τα λαχανικά μπορούν να είναι μία εξήγηση της βελτίωσης της διάθεσης που σχετίζεται με τη μετάβαση σε μια φυτική διατροφή. Σχετικό βίντεο με έρυνες εδώ.
-Mπορεί μία κακής ποιότητα διατροφή να επηρεάσει τη διάθεση; Nutrition & Mental Health εδώ
-Μπορεί το Junk Food να αυξήσει το κίνδυνο να παρουσιαστεί κατάθλιψη; Mayo clinic εδώ
-ΒΒC NEWS Σύνδεσμος μεταξύ διατροφής & ψυχικής υγείας εδώ
-Νutritional Therapies for mental disorders εδώ
-Έρευνες που σχετίζουν την ασπαρτάμη με την κατάθλιψη εδώ

Διαβάστε για το πως μπορείτε να λάβετε φυτικά Ω3 λιπαρά εδώ

18

No Comments Yet.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *